خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی
رشیدالدین فضل‌الله الوزیر ابن عمادالدوله ابی الخیر بن موفق‌الدوله علی همدانی در حدود سال ۶۴۸ قمری/۶۲۹ خورشیدی در [همدان] در یک خانوادهٔ پزشک متولد گردید. نیای بزرگ او «موفق‌الدوله علی» یک عطار یهودی بود و به همراه خواجه نصیرالدین طوسی در دژ الموت مهمان اجباری اسماعیلیان بود و پس از یورش پارسا به آنجا به خدمت وی درآمد و از آن هنگام به بعد او و خاندانش شهرت یافتند و این اشتهار تا پایان عمر غیاث‌الدین محمد وزیر امتداد داشت و به این ترتیب بزرگان این خاندان با تمام دورهٔ ایلخانان مغول همزمان و در قسمتی از آن دوره صاحب قدرت و تصرف تام در امور بوده‌اند.
تاریخ ولادت خواجه صریحاً معلوم نیست و بنابر آنچه او خود در کتاب بیان الحقایق گفته، تاریخ تولدش هجری بوده‌است. پدرش عمادالدوله ابوالخیر پزشک بود و رشیدالدین جوانی را در تحصیل فنون مختلف خاصه علم طب گذرانید و از عمر ایلخانی اباقان به عنوان طبیب وارد دستگاه ایلخانی شد به تدریج در امور اداری و دیوانی نفوذ و دخالت یافت. تا آنکه در سال ۶۹۷ هجری، بعد از آن که صدرالدین احمد زنجانی معروف به صدر جهان به اتهام تصرف در اموال از وزارت معزول و بعداً در همان سال کشته شد، سعدالدین محمد مسکونی ساوجی به حکم غازان خان به صاحب دیوانی و رشیدالدین به نیابت او منصوب گردید که به همراهی یکدیگر ممالک ایلخان را اداره کنند. این دو تا پایان سلطنت غازان خان همچنان با هم در ادارهٔ امور کشور سهیم بودند و تا ۸ سال از آغاز سلطنت اولجایتو خدابنده نیز وضع به همان منوال گذشت تا در سال ۷۱۱ هجری، خواجه رشیدالدین به‌عنوان وزیر ایلخانان منصوب گردید.[
رشیدالدین به دلیل یهودی بودن نخست «رشیدالدوله» خوانده می‌شد و پس از مسلمان شدن، نامش به رشیدالدین تغییر یافت.
از مهمترین اقدامات وی بنای ربع رشیدی، دانشگاه کارآفرین در تبریز بود که با بسیاری مراکز علمی زمان خود همچون نظامیه بغداد قابل قیاس بود که البته پس از مرگش خراب و غارت شد. در ربع رشیدی کتابخانه‌ای دارای کتابهای قیمتی و ارزشمند وجود داشت که بنا به‌گفتهٔ تاریخ وصاف تنها برای استنتاخ و صحافی نقشه‌ها و تصاویر کتب ارزشمند خود کمتر از شصت هزار دینار خرج کرده بود.
علامه محمدتقی جعفری
تولد: 1304 شمسی - تبریز
وفات: 25 آبان 1377 شمسی
استاد علامه محمد تقي جعفري، فقیه و فیلسوف مشهور، پس از تحصيلات عاليه علوم اسلامي در شهر تبريز، تهران، قم و نجف اشرف در محضر آيات عظام، ميرزا فتاح شهيدي، شيخ محمدرضا تنكابني، شيخ كاظم شيرازي، سيد عبدالهادي شيرازي، سيد ابوالقاسم خويي و سيد محسن حكيم كسب فيض نمود. تا حال حاضر بيش از هشتاد اثر از آثار استاد به طبع رسيده است که از آثار برجسته ايشان شرح و تفسير بر نهج‌البلاغه مي باشد كه 27 جلد آن به زبان فارسي چاپ و منتشر شده است. چاپ بعضي از آثار ایشان همچون شرح مثنوي در 15 جلد تجديد گرديده و تحت نظارت ايشان و طي 12 سال كامل‌ترين كشف الابيات مثنوي مولوي در 4 جلد منتشر شده است.
علامه عبدالحسین امینی
(صاحب الغدیر)
تولد: 1281 شمسی - سراب
وفات: 12 تیر 1349 شمسی
شيخ عبدالحسين امينی در اوان جوانی و زمانی که هنوز چند دهه باقی بود تا کتاب "الغدير" را به رشته تحرير درآورد، از علمای بزرگ و مراجع رده اول اجازه اجتهاد و اجازه روايت دريافت داشت. او در پاکی عمل و اخلاق اسلامی و صلاح نفس نيز عالمی بود برجسته و ربانی که کمتر کسی بدين مرحله رسيده است. علامه بزرگ سفرهای بسياری انجام داد و در اين سفرها حقايق شيعه را باز می گفت و در پی ايجاد يک اتحاد واقعی و راستين بين مسلمانان بود و چيزی که او را در اين کار بسيار ياری می رساند خطابت و سخنرانی بی نظير او بود. يکی از عمده‌ترين دلائل تأليف کتاب "الغدير" ارادت علامه به علی بن ابيطالب(ع) بود او شيفته دريای بيکران ولايت بود و چنان در اين دريای بيکران غوطه ور شد که خيال و اهداف ديگری برايش باقی نماند.
علامه سید محمدحسین طباطبایی
تولد: 1281 شمسی - تبریز
وفات: 24 آبان 1360 شمسی
سيدمحمدحسين طباطبايي پس از گذراندن دوره‌های مقدماتی علوم دینی راهي نجف اشرف شد و دوره‌هاي عالي علوم مختلف اسلامي را از برجسته‌ترين اساتيد آن عصر فراگرفت. علامه در سال 1314 شمسي با گنجينه‌اي از دانش و خرد به زادگاهش بازگشت و در حدود ده سال اقامت در آن ديار، به تأمل و مراقبه و تأليف آثاري چند پرداخت. در 1325 در پي ناآرامي‌هاي جنگ جهاني دوم، رهسپار حوزه علميه قم شد و مرحله‌اي نو و پربرکت، هرچند دشوار، از زندگي را با تدريس و تحقيق و تأليف آغاز کرد که تا پايان عمرش ادامه يافت. بي‌شک مهم‌ترين اثر علامه طباطبايي و به اعتقاد برخي مهم‌ترين اثر شيعي در قرن چهارده هجري قمري، کتاب بيست جلدي الميزان في تفسير القرآن است که گنجينه‌اي از علوم و معارف مختلف عقلي، نقلي و معنوي است.
سیدعلی آقا قاضی تبریزی
تولد: 1285 قمری - تبریز
وفات: 1366 قمری - نجف
حاج سید علی آقا قاضی فرزند حاج سید حسین قاضی، پس از تحصیل علوم ادبی و دینی در تبریز، در سن 28 سالگی به نجف اشرف مشرف شد و تا آخر عمر آن جا را موطن اصلی خویش قرار داد. او پس از اقامت در نجف اشرف، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی از جمله فاضل شربیانی، شیخ محمد مامقانی، شیخ فتح الله شریعت، آخوند خراسانی و... ادامه داد و سرانجام کوشش های خستگی ناپذیرش در راه کسب علم، کمال و دانش، در سن 27 سالگی به ثمر نشست و این جوان بلند همت در عنفوان جوانی به درجه اجتهاد رسید. میرزا علی آقا قاضی پس از سال‌ها تدریس معارف اسلامی، در روز دوشنبه چهارم ماه ربیع المولود سال 1366 قمری مطابق هفتم بهمن ماه در نجف اشرف وفات کرد و در وادی السلام نزد پدر خود دفن شد.
میرزا جواد آقا ملکی تبریزی
آيت الله حاج ميرزا آقا ملکي تبريزي در خانواده اي با تقوا و پارسا در تبريز به دنيا آمد. حاج ميرزا جواد آقا در آن هنگام که به تحصيل علوم اسلامي در نجف مشغول بود از تربيت و اصلاح خويش غافل نبود و به تهذيب نفس نيز اهتمام نمود و آن را سرلوحه زندگي خويش قرار داد. او پس از عمري خدمت به شرع مطهر و پرتو افشاني در حوزه‌هاي علميه نجف، تبريز و قم و تربيت شاگرداني صاحب‌کمال و تأليف کتبي گران‌سنگ چون اسرار الصلاه، رساله لقاء الله و المراقبات و رسيدن به آرزوي ديرينه خود که فتح قله معرفت و توحيد بوده در يازدهم ذي الحجه 1343 قمري مصادف با عيد قربان در حدود سن 65 سالگي در شهر مقدس قم رحلت کرد و پس از غسل و نماز، در قبرستان شيخان قم به خاک سپرده شد.
شهید آیت‌الله قاضی طباطبایی
(اولین شهید محراب)
تولد: 1292 شمسی
وفات: 10 آبان 1358 شمسی
آيت‌الله سيد محمدعلي قاضي طباطبايي مراحل تحصیل علوم دینی را تا مرتبه اخذ اجازه اجتهاد در تبریز، قم و نجف گذراند. او در دوران مرجعيت و زعامت حضرت امام خميني(ه) تنها نماينده تام الاختيار ايشان در تبريز بوده و بعد از پيروزي انقلاب از طرف امام به سمت امام جمعه تبريز منصوب شد و اولين نماز جمعه را در اين شهر بزرگ برپا کرد. او همچنين کميته‌هاي انقلاب اسلامي آذربايجان‌شرقي و غربي را تشکيل داد. شهید قاضی در روز عید قربان سال 58، بعد از اقامه نماز مغرب و عشاء در راه مراجعت به منزل توسط عوامل گروه فرقان در خيابان مورد اصابت گلوله‌هاي ناجوانمردانه قرار گرفت و به دليل جراحات وارده به شهادت در راه اسلام نايل شد.
شهید آیت‌الله سید اسدالله مدنی
تولد: 1293 شمسی (دهخوارقان آذرشهر)
وفات: 20 شهریور 1360 شمسی
سید اسدالله مدنی پس از تحصیل علوم دینی در تبریز و قم به نجف اشرف مهاجرت کرد و در اندك زمان، جزو اساتيد معروف حوزة علمية نجف به شمار آمد. او مبارزة سياسي و اجتماعي خود را از دوران تحصيل در شهر قم آغاز كرد و پس از به ثمر رسيدن قيام خونين ملت ايران به رهبري امام خميني، فصل ديگري از مبارزات خود را براي حفظ و حراست و پاسداري از انقلاب شكوهمند اسلامي آغاز كرد. آيت‌الله مدني، در سر و سامان دادن به اوضاع سياسي و اجتماعي تبريز تلاش مخلصانه‌اي كرد و پس از شهادت آیت‌الله قاضی طباطبایی امام جمعه تبریز، به نمايندگي حضرت امام(ره) و امامت جمعه شهر تبريز منصوب شد. او در تقويت روحيه رزمندگان اسلام نقش بسزايي داشتند و با شركت خود در جبهه نبرد و حضور در كنار سپاهيان اسلام و شركت در مجالس دعا و نيايش آنان، مشوق براي رزمندگان اسلام بود. آیت‌الله مدنی سرانجام در بيستم شهريور 1360 پس از اتمام خطبه‌هاي نماز جمعه، به دست منافقي كوردل و با انفجار نارنجك به شهادت رسید.
شهيد مهدي باكري
تولد: 1333 شمسی - میاندوآب
شهادت: 25 بهمن 1363 شمسی- عملیات بدر
مهدی باکری که در یك خانواده مذهبی و باایمان متولد شده بود، پس از طی تحصیلات ابتدایی و متوسطه در ارومیه، در دوره دبیرستان (همزمان با شهادت برادرش علی باكری به دست دژخیمان ساواك) وارد جریانات سیاسی شد. بعد از پیروزی انقلاب و به دنبال تشكیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عضویت این نهاد در آمد و در سازماندهی و استحكام سپاه ارومیه نقش فعالی را ایفا كرد. همزمان با خدمت در سپاه، به مدت 9 ماه با عنوان شهردار ارومیه نیز خدمات ارزنده‌ای را از خود به یادگار گذاشت. او در مدت مسئولیتش به عنوان فرمانده عملیات سپاه ارومیه تلاش های گسترده‌ای را در برقراری امنیت و پاكسازی منطقه از لوث وجود وابستگان و مزدوران شرق و غرب انجام داد و پس از شروع جنگ تحمیلی، راهی جبهه‌ها شد. این فرمانده دلاور در عملیات بدر در حالی كه رزمندگان لشكر عاشورا را در شرق دجله از نزدیك هدایت می كرد، در نبردی دلیرانه، براثر اصابت تیر مستقیم مزدوران عراقی، ندای حق را لبیك گفت و به لقای معشوق نایل گردید. هنگامی كه پیكر مطهرش را از طریق آب های هورالعظیم انتقال می‌دادند، قایق حامل پیكر وی، مورد هدف آرپی‌جی دشمن قرار گرفت و قطره ناب وجودش به دریا پیوست.
شهيد حمید باكري
تولد: 1334 شمسی - ارومیه
شهادت: 6 اسفند 1362 شمسی - عملیات خیبر
حمید باکری در دوران نوجوانی به علت شهادت برادر بزرگش علی -به دست رژیم خونخوار شاهنشاهی- با مسائل سیاسی و فساد دستگاه پهلوی آشنا شد و به همراه برادرش مهدی فعالیت موثر خود را علیه رژیم آغاز کرد. او با فرمان امام مبنی بر تشکیل ارتش بیست میلیونی مسئول تشکیل و سازماندهی بسیج ارومیه شد ودر این مورد نقش فعالانه و موثری ایفا نمود. با شروع جنگ تحمیلی به جبهه آبادان شتافت و در عملیات والفجر یک مجروح شد. در عملیات فاتحانه خیبر با اولین گروه پیشتاز که قبل از شروع عملیات بایستی مخفیانه در عمق دشمن پیاده می‌شدند و مراکز حساس نظامی را به تصرف در می‌آوردند، عازم شد و در ساعت 11 شب چهارشنبه 3 اسفند 62 شروع عملیات خیبر بود که با بی سیم خبر تصرف پل مجنون (که به افتخارش پل حمید نامیده شد)در عمق 60 کیلومتری عراق را اطلاع داد. این عمل قهرمانانه فرمانده و بسیجی‌های شجاعش ضمانتی در موفقیت این قسمت از عملیات بود. حمید باکری عاقبت با دو روز جنگ شجاعانه در مقابل انبوه نیروهای زرهی دشمن، در همان‌جا به لقاء‌الله پیوسته و به آرزوی دیرینه‌اش دیدار سرور شهیدان امام حسین (علیه السلام ) نایل آمد .
شهيد حسن شفیع‌زاده
تولد: 1336 شمسی - تبریز
شهادت: 8 اردیبهشت 1366 شمسی - عملیات کربلا 10
حسن شفیع زاده تحت تربیت پدر و مادری مؤمن، متدین و مقلد امام پرورش یافت و از همان كودكی عشق خدمتگزاری به آستان شهید پرور حضرت اباعبدالله(ع) در عمق وجودش ریشه دوانید. او با شور وصف ناپذیری در روزهای سرنوشت ساز 21 و 22 بهمن ماه 1357 تلاش می كرد و برای به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی از هیچ كوششی فروگذار نبود. شفیع زاده بعدها به دنبال تشكیل سپاه، در پی‌ریزی اولین هسته های مسلح سپاه فعال بود و هنگامی كه به همراه شهید باكری در سپاه ارومیه انجام وظیفه می كرد به عنوان مسئول عملیات برای ایجاد امنیت آن منطقه، در درگیری های متعدد برای سركوبی گروه های فاسد تلاش شبانه روزی نمود. با شروع جنگ تحمیلی و محاصره آبادان، با یك دسته خمپاره انداز كه تحت مسئولیت شهید باكری اداره می شد به جبهه های جنوب شتافت. شهید شفیع زاده در منطقه عملیاتی كربلای 10 در شمالغرب (منطقه عمومی ماووت) در حالی كه عازم خط مقدم جبهه بود، خودروی وی مورد اصابت تركش گلوله توپ دشمن قرا گرفت و به آرزوی دیرینه خود نایل شد و به دیدار معشوق شتافت .
شهيد مرتضی یاغچیان
تولد: 1335 شمسی - تبریز
شهادت: 1362 شمسی - عملیات خیبر
مرتضی یاغچیان در دوران خدمت سربازی در رژیم پهلوی، به دنبال فرمان امام خميني (ره) مبني بر فرار سربازها از پادگان‌ها ، از پادگان گريخت و در تظاهرات و عمليات عليه رژيم شركت جست. او پس از پيروزي انقلاب اسلامي، از اولين افرادي بود كه به عضويت سپاه تبريز درآمد و از آغاز در مسئوليت‌هاي مهم به انجام وظيفه پرداخت. در شهريور 1359، با شروع جنگ ، راهي جبهه شد و در طي جنگ دچار تحول روحي عظيمي شد. پنج بار مجروح شد ولي هيچ كدام از مجروحيت‌ها باعث نشد تا جبهه را رها كند. در عمليات خيبر در پی شهادت حمید باکری، مهدي باكري به خاطر سختي عمليات و پاتكهاي مكرر دشمن از مرتضي ياغچيان خواست در مقابل حملات ايستادگي نمايد و ياغچيان نيز با رشادت در مقابل حمله دشمن پايداري كرد. شهادت مرتضي ياغچيان را با بي سيم به مهدي باكري خبر دادند. پيكر شهيد ياغچيان پس از عمليات در منطقه جا ماند و تا سال 1375 مفقودالاثر بود تا اينكه در اين سال در پي جستجوي گروه هاي تفحص ، بقاياي پیکرش كشف شد و در وادي رحمت تبريز آرام گرفت.
شهيد علی تجلایی
تولد: 1338 شمسی - تبریز
شهادت: 25 اسفند 1363 - عملیات بدر
علی تجلایی از سال 1356 فعالیت‌های مبارزاتی خود را آغاز نموده، پس از مدتی توسط ساواک دستگیر شد. در سال 1358 وارد سپاه پاسداران شد و به عنوان مربی آموزش پادگان سید الشهدا (ع) انجام وظیفه نمود. برای مبارزه با نیروهای ضد انقلاب به کردستان رفته، سپس در مهاجرت به افغانستان، اولین مرکز آموزش فرماندهی مجاهدین افغانی را در داخل کشور افغانستان تأسیس نمود. با شروع جنگ تحمیلی به ایران بازگشت و در نبرد دهلاویه و حماسه سوسنگرد با عنوان فرمانده عملیات و معاون عملیاتی سپاه شرکت کرد. در طول سالهای جنگ تحمیلی و در جبهه‌های پیرانشهر در عملیاتهای بسیاری شرکت نمود و مسئولیتهای مختلفی را بر عهده گرفت. او به عنوان مسئول طرح و عملیات قرارگاه خاتم (ص) در شرق دجله و در عملیات بدر، بر اثر اصابت تیر به ناحیه قلب، به ملکوت سرخ شهادت رسید.
جبار باغچه بان
تولد: 1264 شمسی- ایروان (قفقاز)
وفات: 4 آذر 1345 شمسی
باغچه‌بان مبدع روش آموزش ناشنوايان در ايران و پايه‌گذار آموزش و پرورش پيش از دبستان و از پيشگامان فرهنگ و ادبيات کودكان است. پدر و جد وي از اهالي تبريز بودند. باغچه‌بان تعليم و تربيت زنان و كودكان را مهم مي‌شمرد و به رغم مخاطرات موجود، پنهاني به تدريس سرِخانة دختران مي‌پرداخت. از اولين آثار او براي كودكان داستانهاي منظوم « قيزيللي ياپراق» (برگ زراندود) و «بايرامچيليق» (مژده‌رساني عيد) است. همچنين در روش‌هاي تدريس خواندن و نوشتن و آموزش ناشنوايان، سيزده اثر از وي منتشر شده‌است. آثار او به زبان تركي بالغ بر دوازده كتاب است كه از آن ميان، ترجمة رباعيات خيام، به نام رباعيات آذري خيام، ارزش خاصي دارد. رباعيات باغچه‌بان، كه در 1337 به چاپ رسيد، آيينة افكار و فلسفة زندگي اوست.
پروفسور رحيم رحمان‌زاده
پروفسور رحیم رحمان‌زاده پایه گذار جراحی مدرن ارتوپدی و تروماتیک ارتوپدی در سطح بین‌المللی و رئیس مرکز بین‌المللی جراحی مفاصل و استخوان برلین، اصالتاً آذربایجانی و متولد شهرستان شبستر است. وی در ۱۸ سالگی به ترکیه رفت و تحصیلات پزشکی عمومی خود را در استانبول ترکیه گذراند. پس از آن برای تکمیل تحصیلات تخصصی خود در رشته جراحی عمومی و جراحی تصادفات ارتوپدی راهی آلمان شد. رحمان زاده در دانشگاه ماینز به مقام پروفسوری نایل آمد و از سال ۱۹۷۳ ریاست کرسی جراحی دانشگاه برلین را برعهده گرفت. او به عنوان پایه گذار جراحی مدرن ارتوپدی ، تکنیک‌های جراحی خاص در این رشته را ابداع کرد. پروفسور رحمان زاده درحال حاضر به عنوان پرزیدنت سمینارهای اروپایی و جهانی مقام پرزیدنتی جمعیت جراحان ارتوپدی تصادفات و سوانح ، جمعیت جراحان پلاستیک آلمان و جمعیت جراحان عمومی این کشور را نیز برعهده دارد. این همه در حالی است که تاکنون هیچ تبعه خارجی موفق نشده است به این مدارج علمی در کشور آلمان دست یابد.
پروفسور محسن هشترودي
تولد: 1286 شمسی - تبریز
وفات: 13 شهریور 1355 شمسی - تهران
محسن هشترودی از ریاضی‌دانان معاصر ایران بود که در مدرسه دارالفنون در تهران تحصیل، و مدرک دکترای خود را در ریاضیات از دانشگاه سوربن در فرانسه دریافت کرد. پس از بازگشت به تهران، مقام استادی دانشسرای عالی، ریاست دانشگاه تبریز و ریاست دانشکده علوم دانشگاه تهران را عهده‌دار بود. پروفسور هشترودی مهارت زیادی در بیان اصول و پدیده‌های علمی و فناوری‌های جدید به زبان ساده داشت و با نوشته‌ها و سخنرانی‌های خود می‌توانست با قشر بزرگی از جامعه ارتباط برقرار کند و مفاهیم اصلی دانش و فناوری را به آنان منتقل نماید. تخصص پروفسور هشترودی در زمینه هندسه دیفرانسیل بود. مهمترین اثر علمی نگاشته شده توسط محسن هشترودی، پایان‌نامه دکترای او در زمینه هندسه دیفرانسیل است، که در آن یکی از مدل‌های ریاضی استادش (کارتان) را تعمیم داد که امروزه به نام «اتصال هشترودی» شناخته می‌شود. جدای از پژوهش علمی، پروفسور هشترودی به عنوان یک متفکر منتقد و ریاضیدان نامدار ایرانی، دارای اهمیت نمادین و شخصیتی اثرگذار در جامعه علمی معاصر ایران بوده است.
میرزا حسن رشديه
میرزا حسن تبریزی (۱۲۳۰ تبریز - ۱۳۲۳ قم) مشهور به رشدیه از پیشقدمان نهضت فرهنگی ایران در سده قبل بود. وی نخستین موسس مدارس جدید در تبریز و تهران بود، او را پدر فرهنگ جدید ایران نامیده‌اند. حاجی میرزا حسن رشدیه با توصیه و مشورت پدرش که از روحانیان بود تصمیم گرفت که به جای رفتن به نجف و خواندن درس طلبگی روانه استانبول و مصر و بیروت گردد و آموزگاری نوین را یاد بگیرد. او به بیروت رفت و در آن جا سبک نوین آموزش الفبا و دروس جدید مانند حساب و هندسه و تاریخ و جغرافیا را آموخت. وی تالیفات متعدد دارد از جمله: بدایةالتعلیم، نهایةالتعلیم، وطن دیلی (به ترکی آذربایجانی)، تاریخ شفاهی، شرعیات ابتدایی، جغرافیای شفاهی.
محمدعلی تربیت
میرزا محمدعلی خان تربیت (۶ خرداد ۱۲۵۶، نوبر تبریز - ۲۷ دی ۱۳۱۸) روزنامه‌نگار و دولت‌مرد ایرانی، مؤسس کتابخانه تربیت، از آزادی‌خواهان و روشنفکران آذربایجان و از فعالان انقلاب مشروطه. تربیت در هشتمین دورۀ مجلس شورای ملی (۱۳۰۹) به نمایندگی از طرف مردم تبریز انتخاب شد و در دوره‌های نهم تا دوازدهم نیز همین مقام را داشت. محمدعلی تربیت در ۲۷ دی ۱۳۱۸ در تهران درگذشت.
پروفسور محمود آخوندی
تولد: 1312 شمسی - اهر
محمود آخوندی نخستین پروفسور حقوقی ایران است و جایگاه او در « حقوق » ایران زمین یکتاست. نظرات او نوین و نقدهایش علمی است. در اغلب رخدادهای مرتبط با حقوق شهروندی، نشریات معتبر نظرات او را منعکس می کنند.اثر معتبر و معروف او به نام « آیین دادرسی کیفری » کتاب اول « حقوق » است. پروفسور آخوندی دکترای حقوق خود را از دانشگاه سوئیس اخذ کرده و سوابق علمی و اجرایی پربار و درخشانی دارد.
استاد سید محمد حسین بهجت تبریزی
(شهریار)
تولد: 1285 شمسی - روستای خشکناب
وفات: 27 شهریور 1367 شمسی
سيد محمد حسين بهجت تبريزي در روستاي خشکناب در بخش قره چمن آذربايجان متولد شد. پدرش حاجي مير آقا خشکنابي و از وکلاي مبرز و مردي فاضل و خوش محاوره و از خوش نويسان دوره خود و کريم الطبع بود. او در اوايل شاعري بهجت تخلص ميکرد و بعداْ دوباره با فال حافظ تخلص خواست که دوبيت شاهد از ديوان آمد و خواجه تخلص او را شهريار تعيين کرد. او تحصيلات خود را در مدرسه متحده و فيوضات و متوسطه تبريز و دارالفنون تهران گذراند و تا کلاس آخر مدرسه طب تحصيل کرد و به مدارج بالايي دست يافت. استاد شهريار پس از هشتاد و سه سال زندگي شاعرانه پربار و افتخار در ۲۷ شهريور ماه ۱۳۶۷ به ملکوت اعلي پيوست و پيکرش در مقبره الشعراي تبريز که مدفن بسياري از شعرا و هنرمندان آن ديار است به خاک سپرده شد.
پروین اعتصامی
پروين اعتصامی شاعر گرانمايه ايران در سال 1285 خورشيدی در تبريز تولد يافت. ادبيات فارسی و عربی را با مهارت هر چه تمام در نزد پدر آموخت. استعداد و قريحه لبريز او از هفت سالگی بروز کرد. اين شاعر معاصر با آن که از وی دعوت شد با طبعی بلند ورود به دربار را نپذيرفت و مدال وزارت معارف ايران را رد کرد. اشعار وی بيشتر در مورد مسايل اجتماعی و ظلم و بيداد شاهان و فقر عمومی می باشد. پروین در سال 1320 و در سن 35 سالگي، رخ در نقاب خاک کشيد.
سید ابوالقاسم نباتي
نباتی زاده سال ۱۱۹۱ هجری در روستای اوشتبین از توابع شهرستان جلفا است. او حدود هفتاد سال عمر کرد و درسال ۱۲۶۲ هجری درگذشت. او شاعری عارف و استادی ماهر است که هم‌تراز غزلیات حافظ و رباعیات خیام شعر سروده است. جمع اشعار به‌جامانده از نباتی به پنج هزار بیت بالغ می‌گردد که تقریبا نصف آن فارسی و نصف دیگر ترکی است. اشعار نباتی در جمهوری آذربایجان و قفقاز و ترکیه و ایران طرفداران بسیاری دارد.
صائب تبریزی
پدر صائب از کسانی است که در سال 1017 كه شاه عباس به‌تبريز آمده طبق دستور او از تبريز كوچيد و در عباس‌آباد اصفهان ساكن گرديد. صائب از ايام كودكی در اصفهان تحصيل علوم گوناگون‌را وجهة همت خود قرار داد و مدارج عالی كمالات را طي‌نمود و آثار پربهایی به فارسی و تركی از خود به يادگارگذاشت.
اوحدی مراغه‌ای
رکن الدین ابولحسن مراغی مشهور به اوحدی مراغه‌ای عارف و شاعر پارسی‌گوی نامدار و صاحب مثنوی معروف جام جم، در مراغه زاده شد. او معاصر ایلخان مغول سلطان ابوسعید بود و آرامگاه او نیز در مراغه در میان باغ سرسبزی واقع شده‌است.
شیخ محمود شبستری
شيخ سعدالدين محمود بن امين الدين عبدالکريم بن يحيي شبستري از عرفا و شعراي نامي قرن هفتم و هشتم هجري است. او در قرن 7 و 8 هجری و در عصر حکومت ایخلخانان می‌زیسته است. شبستری در سال ۷۲۰ هجری در ۳۳ سالگي وفات يافته و در شبستر مدفون شد.
همام تبریزی
قدوه‌العلماء و المشايخ همام الدين محمد تبريزی ازمفاخر ساحت ادبيات آذربايجان است که از منصب و مال به كلي‌اعراض نموده و در سال 714 هجری در سن 116 سالگی بدرود حيات گفت. همام درمقبرة‌الشعرای تبريز به خاك سپرده شده است.
حکیم قطران تبريزي
قطران در قرية شادباد تبريز پا به عرصة هستی نهاد و در تبريز به تحصيل علم و كمالات همّت گماشت. اين حكيم و عارف نامی به سال 465 از دار فانی رخت بربست و در مقبرة‌الشعرای سرخاب تبريز مدفون است.